Zwaluwstaartverbinding

De zwaluwstaartverbinding is een klassieke hoekverbinding die toegepast wordt voor het maken van bijvoorbeeld lades, kleine kasten en kisten. Deze mooie en stevige houtverbinding wordt van outsher gemaakt met handgereedschappen. Omdat het maken van een zwaluwstaartverbinding veel tijd kost wordt deze verbinding tegenwoordig vaak met behulp van een freesmachine  en een mal uitgevoerd.

Een zwaluwstaartverbinding bestaat uit twee panelen die slechts op één manier in elkaar te schuiven zijn. Dit zorgt voor een sterke verbinding die bij een perfecte vervaardiging zonder lijm al sterk is. Bij een zwaluwstaartverbinding spreken we over de “staarten” en de “huizen”. Er zijn talloze varianten op de zwaluwstaarverbinding. Enkele voorbeelden hiervan zijn: Halfverdekte zwaluwstaartverbinding, schuifzwaluwstaart en de Japanse zwaluwstaartverbinding.

Zelf een zwaluwstaartverbinding maken? dat kan tijdens de workshop zwaluwstaartverbinding

Welk gereedschap heb je nodig

Als je zelf deze houtverbinding thuis wilt maken heb je het een en ander nodig aan gereedschappen. Zo heb je gereedschap nodig om de verbinding af te kunnen tekenen, te maken en te lijmen.

Zelf de zwaluwstaartverbinding maken

De voorbereiding

Teken als eerste op de panelen af welk kant waar komt. Hiermee voorkom je dat gedurende het maken van de verbindingen misverstanden over kunnen ontstaan.

Voordat je begint met het aftekenen van de zwaluwstaartverbinding is het verstandig om de positie van de stukken hout ten opzichte van elkaar bepalen en vastleggen. Dit doe je door middel van de paring. De paring is vooral handig als je met meerdere stukke hout iets wilt gaan maken.

Stap 1 staarten aftekenen:

staart verdelingDe staarten van de zwaluwstaartverbinding worden, zoals hier boven vermeld,  op één deel van het hout afgetekend. Om dit te doen moet eerst de dikte van het paneel op gemeten worden. Doe dit bij voorkeur met een schuifmaat. Zet vervolgens met een dun potlood de opgemeten dikte rondom uit aan de kopse kant van alle panelen. Het is raadzaam om de houtdikte pus een halve millimeter te nemen zodat je huizen en staarten net iets uitsteken.

staart verhoudingMaak een gelijke verdeling van staarten op de afgezette lijn en begin en eindig met de helft daar van. Zet op de zwaaihaak een hoek van ongeveer 80 graden op met een geodrihoek. Zet deze hoek vervolgens om en om af zodat de lijnen iedere keer eindigen in de afgetekende verdeling. Duidt goed aan welke stukken hout weggehakt gaan worden en stel de houtdikte in op het kruishout. Vervolgens kan je deze nu af krassen op de weg te halen delen.

Stap 2 zagen van de staarten:

Zaag alle staarten zo dicht mogelijk langs de afgetekende lijnen om het beitelwerk te minimaliseren. Gebruik bij voorkeur een Japanse trekzaag of als alternatief kan je ook een zeer fijne kartelige toffelzaag gebruiken.

Stap 3 Uitbeitelen van de staarten:

Leg een recht stuk hout of plaatmateriaal langs de gekraste lijn, dit noemen we de borstlijn.  Gebruik beitel en hamer om de borst mooi recht te krijgen. Begin eerst net naast de borst en beitel het hout rechte naar beneden weg. Gebruik daarna de beitel om het hout van af het inde richting de bost weg e hakken. Draai het paneel, als de helft van de diepte gehaald is om  en doe het zelfde aan deze kant. Werk op deze methode door tot de borst vlak is.

Tip: Het is beter om je borst iets hol te maken, het gaat namelijk om kops hout dat sowieso niet goed verlijmd. De kracht van de verlijming komt altijd van langs- op langshout verlijmingen. In dit geval de zijkanten van de staarten en de huizen.

Stap 4 Huizen aftekenen:

De vier staarten rijen zijn nu af. Gebruik deze om de huizen mee af te tekenen. Om dit te doen moet het paneel met de staarten op de werkbank worden geklemd. klem het paneel zodanig in zodat de staarten net over de werkbank heen komen. Klem vervolgens een onbewerkt paneel haaks onder de staarten zodat een rand de borst van de staarten rij net raakt. Teken nu de schuine lijnen van de staarten af op de kopse kant van het paneel dat onder de staarten geklemd zit. Doe dit met alle staarten rijen.

zwaluwstaartverbinding aftekenenGebruik nu een blokhaak om op de langse kant van het paneel haakse lijnen af te tekenen tot aan de lijn die de houtdikte aanduidt.

Nu alle huizen afgetekend zijn kunnen de huizen er uitgehaald worden op precies dezelfde wijze als de staarten.

Stap 5 Pas maken van de zwaluwstaartverbinding:

De kans dat de panelen met de staarten precies in een keer passen in de panelen met de huizen is vrij klein. Daarom moet er nauwkeurig gekeken worden waar er nog iets afgehaald moet worden voor een passende verbinding. Pas als alle panelen passen kan er gelijmd worden.

video zwaluwstaartverbinding maken