Tandverbinding

De tandverbinding is een klassieke hoekverbinding die toegepast wordt voor het maken van bijvoorbeeld wijnkisten, lades en andere paneelverbindingen. Het is aan te raden om eerst deze makkelijkere variante van de zwaluwstaartverbinding te maken als het je lastig lijkt om met de zwaluwstaartverbinding te beginnen. De tandverbinding is machinaal makkelijker te maken dan de zwaluwstaarverbinding.

Een tandverbinding bestaat uit twee panelen die beide tanden hebben die in elkaar passen. Met het verlijmen van de verbinding worden de panelen stevig met elkaar verbonden.

Zelf de mooist tandverbinding maken doe je tijdens de cursus meubelmaken.

Welk gereedschap heb je nodig

Als je zelf de tandverbinding thuis wilt maken heb je het één en ander nodig aan gereedschappen. Zo heb je gereedschap nodig om de verbinding af te kunnen tekenen, te maken en te lijmen.

Tandverbinding

Zelf de tandverbinding maken

De voorbereiding

Voordat je begint met het aftekenen van de tandverbinding is het verstandig om de positie van de stukken hout ten opzichte van elkaar bepalen en vastleggen. Dit doe je door middel van de paring. De paring is vooral handig als je met meerdere stukke hout iets wilt gaan maken.

Stap 1 de tanden aftekenen:

tandverbinding verdelingDe tanden van de tandverbinding worden op één deel van het hout afgetekend. Om dit te doen moet eerst de dikte van het hout op gemeten worden. Doe dit bij voorkeur met een schuifmaat. Zet vervolgens met een dun potlood de opgemeten dikte uit op het hout en teken daarna deze lijn rondom door met een blokhaak Het is raadzaam om de houtdikte pus een halve millimeter te nemen zodat de tanden net iets uitsteken.

Maak een gelijke verdeling tanden op de afgezette lijn. Teken met een blokhaak de afgezetten verdeling van lijn tot lijn. Dit betekend dat je eerst een lijn zet richting de kopse kant van het hout, vervolgens een lijn op de kopse kant en als laatste een lijn aan de andere kant van de eerst getekende lijn. Duidt goed aan welke stukken hout weggehakt gaan worden. leg opnieuw de haak op de eerder afgetekende potloodlijn en snij met het aftekenmes op deze lijn op de plaatsen waar het hout weg gehakt moet worden.

Stap 2 zagen van de tanden:

Zaag alle tanden van de tandverbinding zo dicht mogelijk langs de afgetekende lijnen om het beitelwerk te minimaliseren. Gebruik bij voorkeur een Japanse trekzaag of als alternatief kan je ook een zeer fijne kartelige toffelzaag gebruiken.

Stap 3 het maken van de tanden:

Om de uitsparing tussen de tanden weg te beitelen gebruik je een beitel en een hamer. Begin eerst net naast de, met het mes afgetekende lijn (borst lijn)  en beitel het hout recht naar beneden weg. Gebruik daarna de beitel om het hout van af de kopse kant van het hout richting de bost weg te hakken. Draai het paneel, als de helft van de hout dikte bereikt is om en doe het zelfde aan deze kant. Werk op deze methode door tot de borst vlak is.

Als de borst helemaal vlak is kunnen de zijden van de tanden vlak en haaks gemaakt worden. Dit doen we met de steekbeitel 20 mm breed. Neem de beitel in de rechterhand (voor linkshandige links) en begeleid de beitel met de linkerhand. Snij kleine beetjes hout weg en werk nar de potloodlijnen toe.

Tip: Het is beter om je borst iets hol dan bol te maken, het gaat namelijk om kops hout dat sowieso niet goed verlijmd. De kracht van de verlijming komt altijd van een langs- op langshout verlijming. In dit geval de zijkanten van de tanden.

Stap 4 de andere kant aftekenen:

tandverbinding aftekenenAls alle tanden af zijn kan je die gebruiken om de tussenliggende tanden mee af te tekenen. Om dit te doen moet het hout met de eerder gemaakte tanden op de werkbank worden geklemd. klem het hout zodanig in zodat de eerder gemaakte tanden net over de werkbank heen komen. Klem vervolgens het onbewerkte stuk hout haaks onder deze tanden zodat de binnenkant van het hout de borst van de staarten rij net raakt. Teken nu de lijnen van de eerder gemaakte tanden af op de kopse kant van het hout dat onder de staarten geklemd zit. Herhaal dit afteken proces totdat alle tanden op het hout staan afgetekend.

Gebruik na het aftekenen van de kopse kant een blokhaak om op de langse kant van het paneel haakse lijnen af te tekenen. Teken deze lijn af tot aan de lijn die de houtdikte aanduidt.

Nu alles is afgetekend kunnen deze tanden er uitgehaald worden op precies dezelfde wijze als de eerder gemaakte tanden van de tand verbinding.

Stap 5 Pas maken van de tandverbinding:

De kans dat de tanden van het ene stuk hout in een keer passen in de tanden van het ander stuk hout is vrij klein. Daarom moet er nauwkeurig gekeken worden waar er nog iets afgehaald zal moet worden voor een passende verbinding. Pas als alle tandverbindingen passen kan er gelijmd worden.